یکی از مهم‌ترین مقاطع در بیشتر صنایع و همچنین صنعت ساختمان‌سازی، لوله‌ها هستند که انواع مختلفی دارند و با گسترش صنعت در عصر امروز، شاهد طیف گسترده‌ای از لوله‌ها هستیم. هرکدام از این محصولات که دارای ویژگی‌های منحصربه فرد خود هستند، روش‌های تولید متفاوتی برای آن‌ها در نظر گرفته شده است. بنابراین، مهندسان حوزه تاسیسات و صنایع لازم است تا انواع لوله و کاربرد آن را بشناسند و با توجه به کاربرد، شکل، اندازه و متریال لوله‌ها، از انواع این محصولات در شرایط و مکان‌های درست استفاده نمایند.
در واقع، اولین قدم برای بالا بردن راندمان و صرفه‌جویی در هزینه‌ها، شناخت و انتخاب دقیق نوع لوله برای پروژه‌ها است. به همین خاطر ما در مجموعه آهن‌چی تصمیم گرفتیم تا بیشتر درخصوص این موضوع با شما عزیزان صحبت کنیم و برخی از کاربردی‌ترین لوله‌ها به همراه ویژگی و کاربرد آن‌ها را بیان کنیم.
تعریف لوله و آشنایی با انواع آن
به طورکلی از لوله‌ها برای انتقال منظم جریان سیالات استفاده میشود که در شکل‌های دایره‌ای، مربعی و مستطیلی وجود دارد اما در این بین، لولههای دایره‌ای شکل سهم عمده‌ای از بازار را به خود اختصاص داده‌اند.
در واقع باید بدانید مواردی مانند دبی و فشار سیال، دما، نوع و میزان خورندگی سیال، شرایط آب و هوایی، محل قرارگیری لوله و میزان ارتعاشات موجود در سیستم لوله کشی، نقش مهم و پراهمیتی را در تعیین نوع لوله دارد. به همین خاطر این مقاطع فولادی را می‌توان از نظر جنس، روش تولید، شکل و کاربرد در دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی کرد.
به طور کلی لوله‌ها در سه دسته سیمانی، پلیمری(غیرفلزی) و فولادی(فلزی) قرار دارند که هرکدام از آن‌ها، دارای انواع متفاوتی از لوله‌ها هستند اما در مبحث امروز ما می‌خواهیم به معرفی مهم‌ترین و کاربردی‌ترین انواع لوله‌ها به همراه ویژگی آن‌ها بپردازیم.
انواع لولههای فولادی و کاربرد آن
اکنون که متوجه شدیم از لوله‌ها برای چه مواردی استفاده میشود و با دسته‌های کلی آن آشنا شدیم، در این بخش به معرفی برخی از کاربردی ترین انواع لوله و کاربرد آن اشاره می‌کنیم که شامل موارد زیر است:
لوله PVC
لوله PVC یا Poly Vinyl Chloride، از دو دسته مواد نو و کهنه (بازیافتی) تولید میشود، به همین خاطر این نوع لوله‌ها را در دو دسته فشار ضعیف و فشار قوی تقسیم‌بندی می‌کنند. رنگ طوسی پر رنگ این لوله‌ها از مواد نو یا تازه ساخته شده و فشار قوی است، درحالی‌که نوع طوسی کمرنگ آن از مواد کهنه (بازیافتی) ساخته شده و در دسته فشار ضعیف قرار دارد.
کاربرد لولههای PVC
کاربرد این لوله‌ها بیشتر در در لوله‌کشی ساختمان، سیستم فاضلاب مسکونی و شهری در کارهای تاسیساتی و همچنین سیستم‌های آبیاری بالا و پایین زمین است. البته به این نکته هم توجه کنید که لولههای پی‌وی‌سی انعطاف بالایی داشته و با فشار شکسته نمی‌شوند، بلکه در اثر رطوبت می‌پوسند.
لوله داربستی
مهم است بدانید که داربست مثلثی، داربست چکش ستاره، داربست پایه‌دار و داربست معلق، از مهم‌ترین نمونه‌های این نوع لوله بوده که در دو نوع بدون درز و درزدار تولید می‌شوند.
کاربرد لولههای داربستی
لولههای داربستی، بیشتر حکم نگه‌دارنده سازه‌های ساختمانی را دارد و از آن به عنوان انتقال‌دهنده استفاده نمی‌گردد. در واقع بیشترین کاربرد لولههای داربستی،ایجاد تکیه‌گاه برای افراد مشغول به کار در ساختمان و همچنین کمک به نگهداری و ساخت انواع پروژه‌های ساختمانی و عمرانی مانند پل‌ها است.
لوله پلی‌اتیلن
از دیگر انواع لوله و کاربرد آن باید به لولههای پلی اتیلن اشاره کرد که در دسته لولههای پلیمری قرار دارد. این نوع لوله‌ها از گرانول‌های شفاف پلی اتیلن ساخته شده و مشکلاتی مانند خوردگی، ترک یا شکست در آن وجود ندارد. همچنین نصب آن‌ها آسان بوده و از قیمت مناسبی نیز برخوردار هستند.
کاربرد لولههای پلی‌اتیلن
از لولههای پلی‌اتیلن می‌توان در ساختمان سازی، برای انجام کارهایی چون انتقال فاضلاب، آب سرد آشامیدنی، آبرسانی شهری و آبرسانی مزارع، استفاده کرد.
لوله مانیسمان
لولههای مانیسمان همان لولههای فولادی بدون درز هستند که در دسته محکم‌ترین و قابل اعتمادترین انواع لوله برای انتقال مواد صنعتی به‌شمار می‌آیند. ویژگی اصلی این لوله‌ها، نحوه ساخت آن‌ها است که سبب شده ریسک نشتی مواد در خطوط انتقال، به کم‌ترین مقدار خود برسند.
کاربرد لوله مانیسمان
یکی از مهم‌ترین کاربردهای لوله مانیسمان، استفاده در صنایعی چون انتقال نفت و گاز، صنایع پالایشگاهی و شرکت‌های پتروشیمی، مبدل‌های حرارتی و گرمایی، عایق کردن کابل‌های فشار قوی برق و آبرسانی برای امور کشاورزی، می‌باشد.
لوله استیل
این لوله‌ها که از ترکیب آهن و آلیاژی به نام کربن ساخته میشود، از دیگر انواع لولههای فولادی به‌شمار می‌رود که از مهم‌ترین ویژگی‌های آن باید به پایداری حرارتی بالا، درخشندگی، طول عمر بالا، برخورداری از سطح صیقلی و مقاومت در برابر خوردگی اشاره کرد.
کاربرد لولههای استیل
بنابراین بیشترین کاربرد لولههای استیل در تاسیسات ساختمانی و صنعتی برای انتقال آب، گاز و مایعات خاص است.
لوله بتنی
این لوله‌ها که در دو دسته ساده و مسلح قرار دارند، یکی از انواع لولههای صنعتی به حساب می‌آیند. بنابراین باید بدانید که وزن این نوع لوله‌ها بالا بوده و از مقاومت پایینی در برابر خوردگی برخوردار هستند. همچنین هزینه نگهداری لولههای بتنی کم بوده و عمری بین 35 تا 50 سال دارند.
کاربرد لولههای بتنی
به همین خاطر بیشترین استفاده از لولههای بتنی برای سیستم‌های لوله‌کشی پرفشار و کم فشار است.
لوله مسی
این لوله که زیرمجموعه‌ای از لولههای استیل است، یکی از پراستفاده‌ترین انواع لولههای فولادی به‌شمار می‌رود که مهم‌ترین ویژگی آن، مواردی چون انعطاف‌پذیری، رسانایی حرارتی و الکتریکی بسیار بالا است. ناگفته نماند که لولههای مسی نسبت به رقبای پلاستیکی خود قیمت بالاتری دارند، اما کیفیت و دوام بالای آن‌ها قابل مقایسه با لولههای پلاستیکی نیست. همچنین لولههای مسی به دو دسته ثابت و انعطاف‌پذیر تقسیم می‌شوند.
کاربرد لولههای مسی
بنابراین کاربرد لولههای مسی را باید برای مواردی چون سیستم انتقال آب خانگی، آبپاش‌های آتش‌نشانی، انتقال سیالات سنگین و سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی معرفی کرد.
لوله چدنی
نوع دیگری از لوله‌ها به نام لولههای چدنی وجود دارند که با روش ریخته‌گری تولید می‌شوند. این نوع لوله‌ها در دسته لولههای صنعتی قرار دارند که مهم‌ترین ویژگی آن‌ها مقاومت، طول عمر بالا و مقرون‌به صرفه بودن است. این هم بدانید که لولههای چدنی در قطرهای بین 5 تا 120 سانتی‌متر تولید می‌شوند و فشارهای متغیر تا 350 PSI را تحمل می‌کنند.
کاربرد لولههای چدنی
بنابراین از لولههای چدنی در سیستم‌های لوله‌کشی با فشار پایین مثل آب و فاضلاب استفاده میشود.
لوله گالوانیزه
لوله گالوانیزه در دسته لولههای فولادی قرار دارند و به دلیل ساخته شدن از ورق سیاه، استحکام و مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند. جالب است بدانید که مهم‌ترین ویژگی این لوله‌ها، قابلیت بازیافت بودن آن‌ها است، چراکه می‌توان لولههای گالوانیزه را در کوره‌های حرارتی، ذوب و مجددا مورد استفاده قرار داد. البته لولههای گالوانیزه، در ابعاد و اندازه‌های متنوعی تولید می‌شوند که دلیل آن جز کاربرد بسیار آن‌ها در صنایع مختلف نیست.
کاربرد لولههای گالوانیزه
باتوجه به ویژگی این نوع لوله‌ها، یکی از مهم‌ترین موارد استفاده از آن‌ها برای کارهایی چون آبرسانی در ساخت و ساز، سیستم آبیاری، ساخت تصفیه خانه، سیستم‌های تهویه و سیستم‌های لوله‌کشی خانگی است.
لوله پلاستیکی
این لوله‌ها که مقاطعی توخالی با شکل دایره‌ای هستند، دارای مزایایی چون برخورداری از بهداشت، استحکام و عمر بسیار بالا، عدم پوسیدگی، قدرت تحمل فشار بالا و نصب آسان بوده که از مهم‌ترین معایب آن‌ها باید به تحمل پایین در برابر گرما و همچنین انعطاف و خمش کمتر، اشاره کرد.
کاربرد لولههای پلاستیکی
پس باتوجه به توضیحات بالا می‌توان عمده مصرف لولههای پلاستیکی را برای مواردی چون عبور جریان مایعات، گازها، سیالات با ذرات معلق و یا جامدات دانه‌بندی شده معرفی کرد.
لوله آزبست سیمانی
در آخرین معرفی از انواع لوله و کاربرد آن می‌خواهیم به معرفی لولههای آزبست سیمانی بپردازیم که از ترکیب آزبست، سیلیس و سیمان، تحت فشار متراکم شده ساخته میشود. ویژگی‌هایی چون سبک وزن بودن، قیمت مقرون به‌صرفه، مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی از شاخص‌ترین موارد در لولههای آزبست سیمانی به شمار می‌رود.
کاربرد لولههای آزبست سیمانی
گرچه این لوله‌ها از استحکام بالایی برخوردار هستند اما چون در برابر ضربه آسیب‌پذیر هستند، از آن‌ها بیشتر در شبکه‌های جمع‌آوری فاضلاب استفاده میشود.
معرفی کاربرد لوله‌ها
به طورکلی از لوله‌ها بیشتر در صنایعی چون نفت وگاز، پتروشیمی، سیستم لوله‌کشی شهرها، کارخانه‌ها و صنعت ساختمانی برای انجام کارهایی چون انتقال مواد نفتی و پالایشگاهی، خطوط انتقال آب، سیستم لوله‌کشی کارخانه‌ها و تولیدی‌ها، سیستم فاضلاب و لوله‌کشی آب منازل، استفاده میشود اما بهتر است این‌طور بیان کنیم که:
- اغلب لولههای مورد استفاده در صنعت، از جنس فولاد هستند.
- برای کاربردهای انتقال آب و فاضلاب معمولا از لولههای چدنی استفاده میشود و زمانی که جریان انتقال خاصیت خورندگی یا شیمیایی داشته باشد، از لولههای دیگری با جنس مس، آلومینیوم، فولاد ضد زنگ و غیره بهره می‌برند.
- استفاده از مس و آلیاژهای آن بیشتر در خطوط ابزار دقیق، کارخانجات، صنایع غذایی و تجهیزات انتقال حرارت مورد استفاده است، گرچه ورود لوله‌هایی از جنس فولاد ضد زنگ نیز در این عرصه درحال افزایش است.
- از لولههای پلاستیکی به دلیل انعطاف‌پذیری آن‌ها اصولا برای انتقال مایعات خورنده مثل اسیدهای معدنی، گازهای خورنده و ترکیبات شیمیایی استفاده میشود. همچنین از این محصولات در عصر امروز به دلیل داشتن قیمتی به‌صرفه، در لوله کشی‌های مربوط به آب و تاسیسات خانگی نیز از لولههای پلاستیکی بهره می‌برند.
- در نهایت مهندسان برای آزمایشگاه‌ها یا یکسری مواد شیمیایی خاص، از انواع لولههای شیشه‌ای استفاده می‌کنند.
حرف آخر
در جمع‌بندی موضوع انواع لوله و کاربرد آن، اکنون می‌خواهیم به معرفی تولیدکنندگان مهمی چون لوله تهران شرق، لوله و پروفیل کیهان، سپنتا، کاوه ایرانیان و صنعتی سپاهان بپردازیم. همچنین بیان کردیم که در خرید لوله باید به نکاتی مانند نوع سیال، فشار و دمای سیال و همچنین هزینه، توجه کنید تا بتوان لوله‌ای مناسب برای کاربرد مورد نظر، خریداری کرد.
پس اگر برای داشتن خریدی بهتر به دنبال یک منبع معتبر هستید، می‌توانید سوالات خود را از کارشناسان مجرب ما در مجموعه آهن‌چی پرسیده و از آن‌ها مشاوره بگیرید.
